Công nghệ hiện đại đem lại nhiều tiện ích, song mặt trái của nó là khả năng gây ra áp lực và căng thẳng tinh thần. Vậy thực sự, công nghệ có làm gia tăng căng thẳng trong cuộc sống thường ngày không?
Công nghệ có làm tăng căng thẳng không?
Trong thời đại số, công nghệ đã trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống của chúng ta. Nhưng bạn có bao giờ cảm thấy quá tải, mệt mỏi hay thậm chí lo âu vì sự hiện diện không ngừng nghỉ của công nghệ không? Vậy, công nghệ có làm tăng căng thẳng không?
Câu trả lời không đơn giản là "có" hay "không". Mối quan hệ giữa công nghệ và căng thẳng là một chủ đề phức tạp, đang được nhiều nhà nghiên cứu trong lĩnh vực khoa học xã hội và sức khỏe tâm lý quan tâm. Công nghệ mang lại nhiều lợi ích nhưng cũng tiềm ẩn những rủi ro nếu chúng ta không biết cách quản lý.
>>> Xem thêm tại: Robot có thực sự làm gia tăng tỷ lệ thất nghiệp?
Mối liên hệ giữa công nghệ và căng thẳng hiện đại
Để hiểu rõ hơn công nghệ có làm tăng căng thẳng không, chúng ta hãy xem xét những cách mà nó có thể gây áp lực lên cuộc sống của chúng ta.
Quá tải thông tin:
+ Internet và mạng xã hội cung cấp một lượng thông tin khổng lồ mỗi ngày. Việc liên tục tiếp nhận tin tức, bài viết, thông báo có thể khiến não bộ bị quá tải, gây cảm giác choáng ngợp và khó tập trung.
+ Áp lực phải cập nhật liên tục thông tin cũng tạo ra nỗi lo sợ bị bỏ lỡ (FOMO - Fear of Missing Out), dẫn đến việc kiểm tra điện thoại thường xuyên, ngay cả khi không có việc gì quan trọng.
Áp lực kết nối liên tục:
+ IViệc luôn có thể liên lạc qua điện thoại, email, hay các ứng dụng nhắn tin có thể làm mờ ranh giới giữa công việc và cuộc sống cá nhân. Nhiều người cảm thấy phải phản hồi tin nhắn công việc ngay cả ngoài giờ làm, gây áp lực và làm tăng mức độ căng thẳng.
+ Trong các mối quan hệ xã hội, việc phải duy trì hình ảnh trên mạng xã hội hoặc trả lời tin nhắn nhanh chóng cũng tạo ra gánh nặng tâm lý.
So sánh xã hội và áp lực trình diễn:
Mạng xã hội thường là nơi mọi người trình bày những mặt tốt đẹp nhất của cuộc sống. Việc liên tục nhìn thấy những hình ảnh "hoàn hảo" của người khác có thể dẫn đến sự so sánh tiêu cực, cảm giác không đủ tốt hoặc ghen tị, làm tăng căng thẳng và ảnh hưởng đến lòng tự trọng.
Gián đoạn giấc ngủ:
Ánh sáng xanh từ màn hình thiết bị điện tử có thể ức chế sản xuất melatonin (hormone giúp ngủ ngon), khiến bạn khó đi vào giấc ngủ hoặc làm giảm chất lượng giấc ngủ. Thiếu ngủ là một nguyên nhân chính gây ra căng thẳng và lo âu.
>>> Xem thêm tại: Công nghệ thực tế tăng cường là gì và ứng dụng ra sao
Sức khỏe tâm lý và khoa học xã hội
Các nhà nghiên cứu về sức khỏe tâm lý và khoa học xã hội đã và đang tìm kiếm giải pháp để giúp con người quản lý tốt hơn mối quan hệ với công nghệ, giảm thiểu căng thẳng.
Nhận thức và giới hạn thời gian sử dụng:
+ Điều quan trọng là nhận ra khi nào công nghệ đang gây hại. Đặt ra giới hạn thời gian sử dụng điện thoại, mạng xã hội và các ứng dụng cụ thể mỗi ngày.
+ Sử dụng các ứng dụng theo dõi thời gian sử dụng màn hình để kiểm soát thói quen.
Tạo không gian "không công nghệ":
+ Thiết lập các khu vực hoặc thời gian không sử dụng thiết bị điện tử, ví dụ như phòng ngủ, trong bữa ăn gia đình.
+ Dành thời gian cho các hoạt động ngoại tuyến như đọc sách, đi dạo, tập thể dục, hoặc tương tác trực tiếp với bạn bè và gia đình.
Cải thiện chất lượng giấc ngủ:
+ Tránh sử dụng thiết bị điện tử ít nhất 1-2 giờ trước khi ngủ.
+ Sử dụng chế độ ban đêm hoặc bộ lọc ánh sáng xanh trên thiết bị nếu bắt buộc phải dùng.
Dù công nghệ góp phần nâng cao chất lượng sống, việc sử dụng không kiểm soát có thể gây căng thẳng tâm lý. Biết cân bằng giữa công nghệ và đời sống là chìa khóa giữ gìn sức khỏe tinh thần.
