Trong thế giới hiện đại đầy ô nhiễm và stress, cơ thể con người luôn phải đối mặt với sự tấn công của các gốc tự do. Chính lúc này, chất chống oxy hóa trở thành “vệ sĩ thầm lặng”, bảo vệ từng tế bào, duy trì sức khỏe lâu dài.
Chất chống oxy hóa là chất gì?
Chất chống oxy hóa là các loại hoạt chất dùng để bảo vệ hoặc làm chậm tổn thương do các gốc tự do gây ra cho tế bào. Đó chính là những phân tử không ổn định được tạo ra trong quá trình hoạt động của cơ thể hoặc trước tác động của yếu tố bên ngoài.
Có rất nhiều nguồn tạo chất chống oxy hóa nhân tạo và tự nhiên. Chất chống oxy hóa nội sinh là do cơ thể tự sản xuất được, chất chống oxy hóa ngoại sinh là chất được tạo ra bên ngoài cơ thể.
Tế bào là nơi tạo ra gốc tự do, nguồn gốc của nó là từ quá trình xử lý thức ăn của cơ thể hoặc khi cơ thể phản ứng lại môi trường bên ngoài. Khi cơ thể không có khả năng loại bỏ hiệu quả các gốc tự do sẽ gây nên stress oxy hóa làm tổn thương chức năng của các cơ quan và các tế bào.
Lợi ích của chất chống oxy hóa với cơ thể
Chất chống oxy hóa cơ thể có khả năng bảo vệ bạn khỏi các gốc tự do, do đó có thể làm giảm tỷ lệ mắc một số bệnh lý nguy hiểm. Một số vai trò của chất chống oxy hóa trong cơ thể, bao gồm:
Giúp ngăn ngừa ung thư:
Một số nghiên cứu cho thấy chất chống oxy hóa có thể ngăn ngừa những yếu tố gây ung thư do gốc tự do gây ra, nhờ đó bảo vệ cơ thể khỏi bệnh lý ung thư.
Cải thiện sức khỏe mắt:
Thoái hóa điểm vàng liên quan đến tuổi tác là nguyên nhân phổ biến nhất gây mất thị lực vĩnh viễn ở người lớn trên 50 tuổi. Khi hoàng điểm nằm sâu phía sau mắt của bạn bắt đầu mòn đi có thể dẫn đến mất tầm nhìn trung tâm. Chất chống oxy hóa cơ thể được chứng minh có thể giúp giảm nguy cơ mắc bệnh lý này tới 25%. Bên cạnh đó, chất chống oxy hóa cũng có thể làm chậm sự tiến triển của bệnh đục thủy tinh thể, giúp mọi người duy trì thị lực tốt hơn và lâu hơn.
>>> Tham khảo thêm: Chuyên gia giải đáp tại sao cơ thể cần vitamin D hằng ngày
Cải thiện sức khỏe tim mạch:
Một trong những vai trò của chất chống oxy hóa là giúp giảm nguy cơ mắc một số bệnh lý tim mạch nguy hiểm. Một nghiên cứu đã chỉ ra rằng những người ăn nhiều trái cây và rau xanh có chứa chất chống oxy hóa có nguy cơ mắc bệnh tim mạch và đột quỵ thấp hơn.
Cải thiện làn da:
Một số nghiên cứu cho thấy vitamin C và vitamin E chống oxy hóa có lợi cho làn da. Khi bôi vitamin C lên da có thể cải thiện sự xuất hiện của nếp nhăn, bảo vệ da khỏi tia cực tím và làm mờ các đốm đen trên da. Trong khi đó, vitamin E là thành phần phổ biến trong kem dưỡng ẩm với tác dụng làm giảm mất độ ẩm, khiến da mềm mại hơn và bảo vệ tế bào da khỏi tác hại của ánh nắng mặt trời.
Tác hại khi cơ thể thiếu hụt chất chống oxy hóa
Tình trạng cơ thể thiếu hụt các chất chống oxy hóa có thể dẫn đến sự mất cân bằng giữa chất chống oxy hóa và gốc tự do, gọi là tình trạng stress oxy hóa. Stress oxy hóa có thể gây ra nhiều vấn đề sức khỏe và góp phần vào quá trình lão hóa.
Khi thiếu hụt các chất chống oxy hóa cơ thể sẽ gặp một số vấn đề sau:
Tổn thương tế bào và DNA
Gốc tự do có thể tấn công màng tế bào, làm hỏng cấu trúc và chức năng của tế bào. Đồng thời, tình trạng mất cân bằng giữa gốc tự do và chất chống oxy hóa có thể gây đột biến trong DNA, góp phần vào quá trình phát triển ung thư.
Bệnh lý tim mạch
Tình trạng stress oxy hóa do thiếu các chất chống oxy hóa cơ thể có thể làm hỏng lớp nội mô của mạch máu và thúc đẩy quá trình oxy hóa của LDL cholesterol, tình trạng này sẽ góp phần vào sự hình thành các mảng xơ vữa động mạch.
Ngoài ra, gốc tự do có thể làm giảm khả năng giãn nở của mạch máu, gây tăng huyết áp.
Bệnh lý thần kinh
Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng có mối liên hệ giữa stress oxy hóa và sự tích tụ của các protein bất thường trong não, góp phần vào sự phát triển của bệnh Alzheimer.
Bên cạnh đó, tổn thương do gốc tự do có thể ảnh hưởng đến các tế bào sản xuất dopamine trong não, liên quan đến bệnh Parkinson.
>>> Tham khảo thêm: Làm thế nào để cải thiện sức khỏe tổng quát tự nhiên?
Lão hóa da
Gốc tự do có thể phá hủy collagen và elastin trong da, dẫn đến hình thành nếp nhăn và giảm độ đàn hồi của da. Tình trạng stress oxy hóa cũng liên quan đến sự hình thành đốm nâu và nám da.
Hệ miễn dịch suy giảm
Thiếu hụt các chất chống oxy hóa trong cơ thể có thể làm giảm chức năng của hệ thống miễn dịch khiến bạn dễ bị nhiễm trùng và mắc bệnh hơn.
Tăng nguy cơ mắc bệnh đái tháo đường
Stress oxy hóa có thể ảnh hưởng đến chức năng của insulin và tế bào beta trong tuyến tụy, góp phần vào sự phát triển của bệnh đái tháo đường tuýp 2.
Mẹo bổ sung chất chống oxy hóa hiệu quả
Để bổ sung chất chống oxy hóa hiệu quả qua đường ăn uống thực phẩm tự nhiên thì nên:
- Ưu tiên trái cây và rau xanh trong mọi bữa ăn.
- Quan sát màu sắc tổng thể của bữa ăn để điều chỉnh. Nếu bữa ăn thiên về màu be hoặc nâu tức là hàm lượng chất chống oxy hóa đang rất thấp, nên bổ sung thêm các món ăn màu xanh và hoa quả tươi.
- Thêm đinh hương, gừng, nghệ, quế, thì là,... vào món ăn vừa để tăng hương vị vừa bổ sung chất chống oxy hóa cho cơ thể.
- Không nên chọn ăn thực phẩm nhiều muối hay đường cho các bữa ăn vặt.
- Nếu đang bổ sung đa vitamin thì cần thận trọng về liều lượng vì nếu cơ thể dung nạp thừa quá nhiều một số loại dưỡng chất như vitamin E, A hoặc selen có thể gặp phải một số vấn đề nguy hại.
Chất chống oxy hóa rất cần cho việc duy trì tổng trạng sức khỏe tốt. Vì thế, để cơ thể hoạt động ổn định, hãy cố gắng bổ sung chất chống oxy hóa tự nhiên qua chế độ ăn uống. Ngoài ra, mỗi chất chống oxy hóa đều có chức năng riêng, không thể thay thế được cho nhau nên chế độ ăn bổ sung hoạt chất này cũng cần có sự đa dạng về thực phẩm để tránh bị mất cân bằng oxy hóa.
>>> Tham khảo thêm: Đừng bỏ lỡ mẹo làm thế nào để giảm căng thẳng hiệu quả
Dinh dưỡng không chỉ là năng lượng, mà còn là sự phòng ngừa. Hãy để chất chống oxy hóa trở thành một phần thiết yếu trong mỗi bữa ăn, bởi đó là cách đơn giản nhưng mạnh mẽ để bảo vệ sức khỏe tế bào mỗi ngày.
