Sốt xuất huyết là một trong những bệnh truyền nhiễm phổ biến tại Việt Nam, đặc biệt vào mùa mưa. Nhận biết sớm các triệu chứng của sốt xuất huyết có thể giúp bạn chủ động điều trị và hạn chế rủi ro biến chứng nguy hiểm.
Sốt xuất huyết là gì?
Sốt xuất huyết là một bệnh nhiễm trùng cấp tính do virus Dengue gây ra, lây truyền chủ yếu qua trung gian muỗi vằn (đặc biệt là muỗi Aedes aegypti và Aedes albopictus). Có 4 tuýp virus Dengue gây bệnh cho người, được đặt tên là DEN-1, DEN-2, DEN-3 và DEN-4.
Muỗi vằn thường hoạt động chủ yếu vào ban ngày và đẻ trứng ở môi trường nước sạch chứa trong chum vại, bể, lọ hoa, phuy nước, chậu cây cảnh, chai lọ, vỏ dừa, lốp ô tô cũ, máng nước.
Đôi khi có ở hốc cây, kẽ lá (dừa, chuối, bẹ khoai) ở trong và quanh nhà những nơi râm mát, bọ gậy thích môi trường nước, hơi có tính axit, nhất là nước mưa.
Vì vậy, việc loại bỏ các nguồn nước xung quanh nhà cửa là một phần quan trọng của việc ngăn chặn sự lây lan bệnh sốt xuất huyết.
Triệu chứng sốt xuất huyết
Bệnh sốt xuất huyết Dengue có biểu hiện lâm sàng đa dạng, diễn biến nhanh chóng từ nhẹ đến nặng. Bệnh thường khởi phát đột ngột và diễn biến qua ba giai đoạn: giai đoạn sốt, giai đoạn nguy hiểm và giai đoạn hồi phục.
Triệu chứng nhẹ
Các triệu chứng nhẹ phổ biến bao gồm:
- Sốt cao đột ngột.
- Phát ban trên cơ thể (thường là những nốt ban đỏ li ti dưới da) xuất hiện sau 3 - 7 ngày kể từ ngày sốt.
- Đau nhức cơ toàn thân và khớp.
- Nhức đầu dữ dội.
- Đau sau mắt.
- Ăn không ngon, nôn và buồn nôn.
Các triệu chứng trên thường kéo dài từ 2 đến 7 ngày, hầu hết người bệnh sẽ dần tự phục hồi sau khoảng một tuần.
Triệu chứng nặng
- Sốt xuất huyết nặng có thể gây sốc và chảy máu trong. Đây là tình trạng đe dọa tính mạng, thậm chí là tử vong và cần được theo dõi tại bệnh viện.
- Những người đã từng mắc sốt xuất huyết trước đây, trẻ sơ sinh và phụ nữ mang thai là những đối tượng có nguy cơ mắc bệnh sốt xuất huyết nặng cao hơn.
- Các dấu hiệu cảnh báo thường bắt đầu trong 1 - 2 ngày sau khi hết sốt, bao gồm [3]:
- Đau bụng dữ dội.
- Nôn mửa nhiều, dai dẳng, nôn ra máu, đi ngoài phân đen.
- Chảy máu răng hoặc chảy máu mũi.
- Có máu trong nước tiểu, phân hoặc chất nôn.
- Da bị bầm tím, đây là biểu hiện của xuất huyết dưới da.
- Đau bụng vùng gan, vùng thượng vị.
- Khó thở.
- Cảm giác khó chịu hơn mặc dù đã hạ sốt.
- Cơ thể mệt mỏi, lo lắng, hoảng hốt.
Lưu ý: Nếu bạn hoặc người thân xuất hiện bất kỳ dấu hiệu nào trong số này, hãy lập tức đến cơ sở y tế gần nhất để được thăm khám và điều trị kịp thời.
Tham khảo thêm: Bệnh hen suyễn được điều trị như thế nào an toàn nhất?
Cách điều trị sốt xuất huyết
Sốt xuất huyết là bệnh do virus gây ra và chưa có thuốc đặc trị. Hiện nay, điều trị chủ yếu là điều trị triệu chứng bệnh, bổ sung dinh dưỡng, theo dõi sát diễn tiến và chờ cơ thể tự hồi phục.
Trong quá trình này, người bệnh cần lưu ý theo dõi các dấu hiệu trở nặng để đến bệnh viện kịp thời. Với tình trạng nhẹ, bệnh sốt xuất huyết có thể được điều trị tại nhà bằng một số biện pháp như:
Uống nhiều nước: Sốt cao và nôn ói có thể khiến cơ thể mất nước do đó bạn nên bổ sung nước. Cách bổ sung nước tốt nhất trong trường hợp bệnh nhẹ là qua đường uống, càng nhiều càng tốt, nếu bệnh nhân còn khả năng chịu đựng được. Bạn có thể dùng nước lọc, nước dừa, nước cam, nước chanh hoặc dung dịch điện giải như oresol (giúp bù nước và muối khoáng bị mất do sốt và nôn).
Hạ sốt: Chỉ được dùng paracetamol (loại thuốc hạ sốt không chứa thành phần gây chảy máu khác) cách mỗi 4 - 6 giờ, liều mỗi lần dùng từ 10 - 15 mg/kg. Kết hợp với lau mát bằng nước ấm và mặc quần áo rộng rãi, thoáng mát. Theo dõi các dấu hiệu cảnh báo sốt xuất huyết nặng đã nêu trên.
Vắc xin Qdenga giúp phòng sốt xuất huyết cho người từ 4–60 tuổi, hiệu quả với cả 4 tuýp virus Dengue. Gồm 2 mũi tiêm, cách nhau 3 tháng, không từng bị sốt xuất huyết trước đây cũng có thể tiêm.
Đối với những trường hợp nặng có các dấu hiệu cảnh báo đã nêu trên, trẻ đang bú sữa mẹ, phụ nữ có thai, người mắc các bệnh mạn tính như tiểu đường (đái tháo đường), bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD) cần nhập viện để được theo dõi và xử trí kịp thời nếu bệnh trở nặng theo chỉ định của bác sĩ cần nhập viện để được theo dõi và xử trí kịp thời nếu bệnh trở nặng.
Tham khảo thêm: Đau lưng mãn tính do nguyên nhân gì và hướng điều trị
Cách phòng tránh bệnh sốt xuất huyết
Cách phòng bệnh tốt nhất là diệt muỗi, lăng quăng (bọ gậy) và phòng chống muỗi đốt.
Loại bỏ nơi sinh sản của muỗi, diệt lăng quăng, bọ gậy
Đậy kín tất cả các dụng cụ chứa nước để muỗi không vào đẻ trứng.
Thả cá nhỏ như cá bảy màu, cá lia thia vào các dụng cụ chứa nước lớn (bể, giếng, chum, vại) để diệt lăng quăng, bọ gậy.
Thay rửa các dụng cụ chứa nước vừa và nhỏ (lu, khạp…) hàng tuần.
Thu gom, hủy các vật dụng phế thải trong nhà và xung quanh nhà như chai, lọ, mảnh chai, mảnh ly vỡ, ống bơ, vỏ dừa, lốp xe cũ, hốc tre, bẹ lá dọn vệ sinh môi trường, lật úp các dụng cụ chứa nước khi không dùng đến.
Bỏ muối hoặc dầu vào bát nước kê chân chạn (tủ) đựng chén bát, thay nước bình hoa.
Phòng chống muỗi đốt
- Mặc quần áo dài tay.
- Ngủ trong màn (mùng) kể cả ban ngày.
- Dùng bình xịt diệt muỗi, hương muỗi, kem xua muỗi, vợt điện diệt muỗi.
- Dùng rèm che, màn tẩm hóa chất diệt muỗi.
- Cho người bị sốt xuất huyết nằm trong màn, tránh muỗi đốt để tránh lây lan bệnh cho người khác.
- Tích cực phối hợp với chính quyền và ngành y tế trong các đợt phun hóa chất phòng, chống dịch.
Tham khảo thêm: Làm thế nào để nhận biết dấu hiệu đột quỵ kịp thời?
Không nên chủ quan với bất kỳ dấu hiệu bất thường nào trong cơ thể, nhất là dấu hiệu sốt kéo dài. Hãy chủ động theo dõi sức khỏe và trang bị kiến thức về triệu chứng của sốt xuất huyết để đối phó với bệnh truyền nhiễm hiệu quả.
