Hen suyễn không chỉ khiến người bệnh mệt mỏi mà còn tiềm ẩn nhiều biến chứng nguy hiểm nếu không điều trị kịp thời. Vậy làm sao để kiểm soát tốt căn bệnh này, giữ vững sức khỏe hô hấp và phòng ngừa tái phát hiệu quả?

Hen suyễn là gì?

Hen suyễn (hen phế quản, tiếng Anh là Asthma) còn gọi là bệnh viêm niêm mạc phế quản mạn tính đặc trưng bởi tình trạng tắc nghẽn đường thở do phù nề, niêm mạc phế quản, tăng tiết đờm rãi và co thắt cơ trơn phế quản đặc biệt xảy ra khi gặp các tác nhân kích thích trực tiếp hoặc gián tiếp gây triệu chứng ho, nặng ngực, khó thở và khò khè. 

Triệu chứng hen suyễn thường gặp

Mỗi người có các triệu chứng hen suyễn khác nhau. Biểu hiện của hen suyễn khác lâm sàng nên dễ gây nhầm lẫn với bệnh về phổi khác như giãn phế quản, lao, COPD… Người bệnh có thể khởi phát cơn hen suyễn không thường xuyên, chỉ có triệu chứng vào những thời điểm nhất định hoặc khi tiếp xúc với các dị nguyên. Dứt cơn hen, người bệnh có thể trở lại trạng thái bình thường.

Các triệu chứng của bệnh hen khá giống với bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính COPD, cần phân biệt rõ 2 bệnh này để có hướng điều trị thích hợp.

Các dấu hiệu và triệu chứng của bệnh hen suyễn bao gồm:

Cơn hen là một trong những dấu hiệu bị hen suyễn điển hình của bệnh hen phế quản. Cơn hen điển hình gồm: Khó thở cơn chậm, có tiếng cò cử, thường xảy ra ban đêm hoặc khi thay đổi thời tiết. Một số triệu chứng báo hiệu bệnh như hắt hơi, sổ mũi, tức ngực, ho khan, thở ra, cơn nặng hơn phải ngồi chống tay, há miệng thở, cơn có thể kịch phát hoặc liên tục. Gần hết cơn khó thở giảm dần và ho khạc đờm trong, dính quánh.

Các triệu chứng không điển hình bao gồm:

- Ho dai dẳng, tăng về đêm

- Khó thở

- Tức ngực hoặc nặng ngực

- Thở ra khò khè, là dấu hiệu phổ biến của bệnh hen suyễn ở trẻ

- Khó thở gây khó ngủ, ho hoặc thở khò khè

- Các cơn ho hoặc thở khò khè trở nên tồi tệ hơn do vi rút đường hô hấp, chẳng hạn như cảm lạnh hoặc cảm cúm.

Các dấu hiệu cho thấy bệnh hen suyễn có thể đang trở nên tồi tệ hơn bao gồm:

- Các biểu hiện bệnh hen suyễn lặp lại thường xuyên và khó chịu hơn.

- Tăng khó thở, khi được đo bằng thiết bị được sử dụng để kiểm tra phổi đang hoạt động (máy đo lưu lượng đỉnh).

- Nhu cầu sử dụng cắt cơn thường xuyên hơn.

Đối với một số người, các dấu hiệu và triệu chứng hen suyễn bùng phát trong một số tình huống nhất định:

- Bệnh hen suyễn do gắng sức thường gặp khi tập thể dục, thể thao, có thể nặng hơn khi không khí lạnh và khô.

- Bệnh hen suyễn nghề nghiệp gây ra do chất kích thích tại nơi làm việc như khí hoặc bụi, các hóa chất gây ra.

- Bệnh hen do dị ứng, kích hoạt các chất trong không khí như phấn hoa, chất thải của gián, bào tử nấm mốc, hoặc các mảnh da và nước bọt khô do vật nuôi tiết ra (lông thú cưng).

Tham khảo thêm: Viêm họng do nguyên nhân gì? Bác sĩ tiết lộ sự thật

Phương pháp điều trị hen suyễn hiệu quả

Hen suyễn không thể điều trị dứt điểm bệnh. Ngăn ngừa đợt cấp và kiểm soát triệu chứng chính là mục tiêu trong điều trị hen suyễn. Điều trị bao gồm: 

- Thuốc: Với người lớn, trẻ lớn mắc hen phế quản, cần điều trị bằng thuốc kiểm soát hen có corticoid đường phun hít, thường kết hợp thuốc kích thích beta giao cảm kéo dài làm giảm các đợt cấp nặng. Người mắc bệnh hen suyễn nên chuẩn bị sẵn thuốc cắt cơn hen, phòng ngừa trường hợp lên cơn hen suyễn bất ngờ, không kịp xử trí.

- Tránh các yếu tố nguy cơ, thực hiện tốt việc phòng và điều trị các bệnh đồng mắc.

- Đọc kỹ chỉ dẫn của bác sĩ trước khi dùng thuốc.

- Người bệnh nên được tập huấn về kỹ năng cơ bản trong quản lý hen:

- Trang bị kiến thức về bệnh hen;

- Hiểu và sử dụng các kỹ thuật dùng thuốc hen suyễn dạng phun, hít;

- Thực hiện chuẩn xác theo phác đồ điều trị;

- Theo dõi kỹ triệu chứng và mức độ của các cơn hen;

- Tái khám theo lịch hẹn giúp kiểm soát bệnh;

Tham khảo thêm: Dấu hiệu nhận biết ung thư vú sớm và cách kiểm tra vú

Cách phòng bệnh hen suyễn hiệu quả

Để bệnh không tiến triển gây biến chứng nguy hiểm, bác sĩ khuyến cáo người bệnh cần thực hiện:

- Cai thuốc lá: khuyến khích người bệnh ngừng hút thuốc và tránh phơi nhiễm thụ động với khói thuốc lá.

- Tập luyện thể lực: khuyến khích người bệnh hen tích cực vận động nhằm cải thiện sức khỏe chung. Xử trí co thắt phế quản do gắng sức theo hướng dẫn của bác sĩ.

- Tránh các loại thuốc có thể khiến bệnh hen nặng lên: thuốc kháng viêm không steroid hoặc thuốc chẹn beta. Nếu mắc hội chứng mạch vành cấp, người bệnh cần cân nhắc dùng thuốc chẹn beta chọn lọc cho tim mạch nếu lợi nhiều hơn hại.

- Chế độ ăn phù hợp: khuyến khích bệnh nhân ăn nhiều rau và trái cây tươi, không dùng thực phẩm có nguy cơ gây dị ứng.

Có chế độ ăn phù hợp là điều kiện tiên quyết giúp bạn kiểm soát và hỗ trợ điều trị hiệu quả bệnh hen suyễn.

- Phòng ô nhiễm không khí trong nhà: nên loại bỏ việc đun nấu gây ô nhiễm không khí trong nhà hoặc thêm ống thông khí ra ngoài khi sử dụng.

- Tránh hít phải không khí ô nhiễm bên ngoài: tránh hoạt động thể lực cường độ cao ở nơi có tình trạng ô nhiễm nặng, thời tiết quá lạnh hoặc độ ẩm thấp; hạn chế đến nơi đông người trong những đợt bùng phát virus gây bệnh đường hô hấp.

- Đối phó với cảm xúc: việc cười to, khóc, giận dữ hoặc sợ hãi không kiểm soát có thể là nguyên nhân hen suyễn khởi phát triệu chứng bệnh nếu người bệnh không dùng thuốc kiểm soát hen. Trong trường hợp đó, khuyến khích bệnh nhân đối phó với cảm xúc như tập thư giãn hoặc hít thở phù hợp.

Tham khảo thêm: Triệu chứng của bệnh viêm gan là gì? Dấu hiệu cảnh báo

Đừng để những cơn khó thở làm gián đoạn cuộc sống của bạn. Bằng việc áp dụng cách điều trị hen suyễn khoa học và duy trì lối sống lành mạnh, bạn hoàn toàn có thể sống chung với bệnh một cách an toàn và khỏe mạnh.