Mưa axit là một hiện tượng môi trường nguy hiểm, ảnh hưởng xấu đến sinh vật và công trình xây dựng. Nó bắt nguồn từ các loại khí thải độc hại do hoạt động công nghiệp và giao thông gây ra.
Giới thiệu về mưa axit
Mưa axit là gì?
Mưa axit không chỉ là mưa mà còn bao gồm các dạng giáng thủy khác như tuyết, sương mù hay bụi khô có tính axit.
Nó được định nghĩa là bất kỳ dạng giáng thủy nào có độ pH thấp hơn 5.6 (pH của nước mưa tự nhiên thường là khoảng 5.6 do có CO₂ hòa tan).
Tác hại của mưa axit:
Đối với hệ sinh thái:
+ Làm chua đất và nước: Gây hại cho cây cối, làm suy yếu hệ thống rễ và khả năng hấp thụ chất dinh dưỡng. Làm tăng nồng độ nhôm độc hại trong đất.
+ Ảnh hưởng đến ao hồ, sông suối: Làm giảm pH của nước, gây độc cho cá và các loài thủy sinh khác, có thể dẫn đến chết hàng loạt.
Đối với công trình và vật liệu:
+ Ăn mòn công trình kiến trúc, tượng đài, cầu cống được làm từ đá vôi, cẩm thạch, kim loại, làm giảm tuổi thọ của chúng.
+ Làm hỏng các lớp sơn và bề mặt của ô tô.
Đối với sức khỏe con người:
+ Mặc dù không trực tiếp gây bỏng da, nhưng các hạt axit trong không khí có thể gây ra các vấn đề về hô hấp như hen suyễn, viêm phế quản.
+ Kim loại nặng giải phóng từ đất do mưa axit có thể ngấm vào nguồn nước, ảnh hưởng đến sức khỏe con người khi sử dụng.
>>> Xem thêm tại: Hành tinh nào nằm gần Mặt Trời nhất trong hệ?
Khí SO₂ và NO₂ gây ra mưa axit như thế nào?
Để giải đáp câu hỏi mưa axit do khí gì gây ra, chúng ta cần tập trung vào hai loại khí chính: Lưu huỳnh đioxit (SO₂) và Nitơ oxit (NOₓ – chủ yếu là NO₂).
Khí Lưu huỳnh đioxit (SO₂):
Nguồn gốc:
+ Nguồn phát thải SO₂ lớn nhất chủ yếu đến từ việc đốt nhiên liệu hóa thạch (như than đá, dầu mỏ) trong các nhà máy nhiệt điện, các ngành công nghiệp nặng (luyện kim, sản xuất hóa chất) và núi lửa phun trào.
+ Than đá và dầu mỏ chứa một lượng lớn lưu huỳnh. Khi bị đốt cháy, lưu huỳnh sẽ phản ứng với oxy trong không khí tạo ra SO₂.
Quá trình hình thành axit:
Khi SO₂ được thải vào khí quyển, nó sẽ phản ứng với nước (H₂O), oxy (O₂) và các hóa chất khác để tạo thành axit sulfuric (H₂SO₄) – một loại axit rất mạnh.
Khí Nitơ oxit (NOₓ – chủ yếu là NO₂):
Nguồn gốc:
+ Các khí nitơ oxit (bao gồm NO và NO₂) chủ yếu được tạo ra từ quá trình đốt nhiên liệu ở nhiệt độ cao, như trong động cơ ô tô, xe máy, nhà máy điện và các lò công nghiệp.
+ Trong quá trình đốt cháy, nitơ và oxy trong không khí phản ứng với nhau.
Quá trình hình thành axit:
Tương tự như SO₂, khi NO₂ được thải vào khí quyển, nó cũng phản ứng với nước, oxy và các chất khác để tạo thành axit nitric (HNO₃) – cũng là một loại axit mạnh.
>>> Xem thêm tại: Loại khí nào gây biến đổi khí hậu nghiêm trọng nhất?
Giải pháp bảo vệ môi trường
Việc hiểu mưa axit do khí gì gây ra giúp chúng ta nhận thức được mức độ nghiêm trọng của ô nhiễm môi trường và tầm quan trọng của các biện pháp phòng ngừa.
Giảm khí thải công nghiệp: Sử dụng công nghệ lọc khí thải (như công nghệ khử lưu huỳnh - FGD), chuyển đổi sang năng lượng sạch hơn (năng lượng mặt trời, gió, thủy điện) thay vì nhiên liệu hóa thạch.
Kiểm soát khí thải từ giao thông: Sử dụng xe điện, xe hybrid, cải thiện hiệu suất nhiên liệu, khuyến khích phương tiện giao thông công cộng.
Tiết kiệm năng lượng: Giảm nhu cầu sử dụng năng lượng cũng đồng nghĩa với việc giảm phát thải.
Trồng cây gây rừng: Cây xanh giúp hấp thụ một số chất ô nhiễm trong không khí.
Thực hiện các quy định về môi trường: Chính phủ cần có các chính sách và quy định nghiêm ngặt về kiểm soát ô nhiễm không khí.
Nhận diện rõ các khí gây mưa axit như SO₂ và NOx là bước đầu để giảm thiểu hiện tượng này. Việc kiểm soát phát thải sẽ giúp bảo vệ môi trường và hệ sinh thái tự nhiên tốt hơn.
