Nước – yếu tố thiết yếu của sự sống – chiếm khoảng 71% bề mặt Trái Đất. Nhưng bạn có bao giờ tự hỏi, nước đến từ đâu? Hành trình hình thành và hiện diện của nước là một trong những bí ẩn lớn nhất của khoa học.
Nước trên Trái Đất xuất hiện từ thời điểm nào?
Trái Đất được mệnh danh là "Hành tinh Xanh" nhờ lượng nước khổng lồ bao phủ bề mặt. Nước là yếu tố thiết yếu cho sự sống, nhưng bạn có bao giờ tự hỏi nước trên Trái Đất đến từ đâu không? Các nhà khoa học đã tranh cãi về câu hỏi này trong nhiều thập kỷ, và có một số lý thuyết chính đang được chấp nhận.
Ban đầu, Trái Đất của chúng ta được cho là một hành tinh khô khan, nóng bỏng sau khi hình thành cách đây khoảng 4,5 tỷ năm. Vậy làm thế nào mà sau đó nó lại có đủ nước để tạo nên đại dương bao la, nuôi dưỡng sự sống như ngày nay? Điều này vẫn là một trong những bí ẩn lớn nhất của khoa học hành tinh.
Nguồn gốc nước từ đâu?
Có hai giả thuyết chính giải thích nguồn gốc nước trên Trái Đất:
Từ vành đai tiểu hành tinh (Va chạm thiên thạch):
+ Giả thuyết phổ biến nhất: Nhiều nhà khoa học tin rằng phần lớn nước của Trái Đất đến từ bên ngoài không gian. Cụ thể, nước được mang đến bởi các thiên thạch giàu carbon (gọi là chondrite carbonaceous) hoặc sao chổi trong giai đoạn Trái Đất còn non trẻ.
+ Bằng chứng: Các phân tích về tỷ lệ đồng vị hydro (deuterium so với hydro thông thường) trong nước biển của Trái Đất khớp với tỷ lệ được tìm thấy trong các mẫu thiên thạch chondrite carbonaceous. Điều này cho thấy những thiên thể này có khả năng là "người vận chuyển" nước chủ yếu.
+ Thời điểm: Những vụ va chạm thiên thạch này xảy ra hàng tỷ năm trước, trong giai đoạn gọi là "cuộc bắn phá lớn muộn" (Late Heavy Bombardment), khi hệ Mặt Trời còn rất hỗn loạn.
Từ bên trong Trái Đất (được hình thành cùng với hành tinh):
+ Giả thuyết thay thế: Một số nhà nghiên cứu cho rằng một phần (hoặc thậm chí phần lớn) nước đã có sẵn từ khi Trái Đất hình thành. Nước bị mắc kẹt trong các khoáng chất trong lớp phủ sâu của Trái Đất.
+ Quá trình: Qua thời gian, nước này có thể đã thoát ra bề mặt thông qua hoạt động núi lửa hoặc quá trình thoát khí từ bên trong hành tinh.
+ Bằng chứng: Phát hiện nước trong các khoáng chất từ sâu bên trong Trái Đất ủng hộ giả thuyết này, cho thấy nước không chỉ đến từ bên ngoài.
>>> Xem thêm tại: Tìm hiểu hiện tượng ảnh hưởng đến gió và dòng hải lưu là gì?
Vai trò của nước và ý nghĩa khoa học
Việc tìm hiểu nước trên Trái Đất đến từ đâu không chỉ là một câu hỏi tò mò mà còn mang ý nghĩa khoa học sâu sắc:
Điều kiện cho sự sống:
Sự hiện diện của nước lỏng trên bề mặt là yếu tố quan trọng nhất giúp Trái Đất trở thành hành tinh duy nhất có sự sống mà chúng ta biết.
Nước đóng vai trò là dung môi, môi trường cho các phản ứng hóa học cần thiết cho sự sống.
Tìm kiếm sự sống ngoài Trái Đất:
Hiểu về nguồn gốc nước trên Trái Đất giúp các nhà khoa học xác định các hành tinh hoặc mặt trăng khác có thể có nước và do đó, có tiềm năng hỗ trợ sự sống.
Các sứ mệnh tìm kiếm nước trên Sao Hỏa, Europa (mặt trăng của Sao Mộc) hay Enceladus (mặt trăng của Sao Thổ) là ví dụ điển hình.
Địa chất học hành tinh:
Nghiên cứu nguồn gốc nước cung cấp cái nhìn sâu sắc về quá trình hình thành và tiến hóa của các hành tinh trong Hệ Mặt Trời.
Nó giúp chúng ta hiểu thêm về thành phần ban đầu của đĩa tiền hành tinh và các điều kiện hình thành nên các thiên thể.
>>> Xem thêm tại: Bạn có biết loại đá nào có thể nổi trên mặt nước?
Nguồn gốc nước trên Trái Đất vẫn đang được nghiên cứu, nhưng các giả thuyết như thiên thạch chứa băng hoặc phản ứng hóa học nội sinh đã mở ra góc nhìn sâu sắc về lịch sử hình thành sự sống trên hành tinh xanh.
