Viêm gan là bệnh lý phổ biến có thể diễn tiến âm thầm trong nhiều năm mà không gây triệu chứng rõ rệt. Vậy triệu chứng của bệnh viêm gan là gì? Câu trả lời nằm ở những dấu hiệu tinh tế mà bạn cần chú ý hằng ngày.

Viêm gan là gì?

Viêm gan là tình trạng sưng, viêm xảy ra khi gan bị tổn thương hoặc nhiễm trùng, gây ảnh hưởng đến chức năng hoạt động của cơ quan này. Viêm gan có thể là cấp tính hoặc mãn tính, một vài trường hợp có thể xảy ra đồng thời cấp tính và mãn tính. Viêm gan cấp tính có thể tự khỏi, diễn tiến thành viêm gan mạn tính hoặc dẫn đến suy gan cấp tính (hiếm khi). Trong khi đó, viêm gan mạn tính có thể diễn tiến thành xơ gan, suy gan và ung thư gan.

Các dấu hiệu bệnh gan thường gặp

Một số dấu hiệu bệnh gan điển hình nhất có thể nhận biết bao gồm:

Mệt mỏi chán ăn

Mệt mỏi là triệu chứng phổ biến nhất của bệnh gan. Mặc dù cơ chế bệnh sinh cơ bản hiện vẫn chưa có kết luận chính xác nhưng được xác định liên quan đến những thay đổi trong dẫn truyền thần kinh trung ương. Nói cách khác, mệt mỏi chính là kết quả từ tín hiệu mất ổn định giữa não và gan tổn thương. Từ đó, cơ thể bắt đầu rơi vào trạng thái uể oải, tay chân bủn rủn và không có cảm giác thèm ăn.

Việc kiểm soát triệu chứng này thường rất khó khăn, do đó, các phương pháp điều trị cụ thể hiện không có sẵn. Đối với trường hợp này, bác sĩ thường tìm cách loại bỏ những yếu tố nguyên nhân gây mệt mỏi tách biệt với bệnh gan ở người bệnh, chẳng hạn như thói quen sinh hoạt, thuốc điều trị…

Hơi thở có mùi

Gan hoạt động như một bộ lọc, có nhiệm vụ tống khứ các chất thải ra khỏi máu và biến đổi một số chất trong máu thành mật để đi vào ruột, từ đó bài tiết ra theo phân. Khi cơ quan bị tổn thương, khả năng lọc những hợp chất chứa lưu huỳnh cũng bị hạn chế. Điều này đồng nghĩa với việc gan bị suy, dẫn đến việc xuất hiện mùi khó chịu trong hơi thở. Tuy nhiên, mùi bất thường này hoàn toàn không liên quan đến vấn đề vệ sinh hay sức khỏe răng miệng. Người bệnh không thể giải quyết bằng phương pháp súc miệng như thông thường.

Đau hạ sườn phải

Phần lớn các trường hợp đau hạ sườn phải đều mắc bệnh lý về gan, chẳng hạn như xơ gan, ung thư gan… Cơn đau có thể nhói nhưng thường là cảm giác tức nặng, xuất hiện rồi biến mất. Nếu triệu chứng này xảy ra thường xuyên và cường độ tăng dần khiến cơ thể mất khả năng hoạt động bình thường thì người bệnh cần tìm kiếm sự chăm sóc y tế càng sớm càng tốt.

Ngoài ra, dấu hiệu đi kèm thường là mệt mỏi, chán ăn, buồn nôn, khó tiêu, sụt cân nhanh chóng… Khi tình trạng tiến triển nghiêm trọng hơn, người bệnh còn bị vàng da, vàng mắt và đổi màu nước tiểu.

Màu phân thay đổi

Đây là một trong những dấu hiệu bệnh gan thường gặp nhất, trong đó phổ biến là tắc mật. Đây là tình trạng đường mật trong cơ quan bị viêm hoặc kích thích, khiến dòng chảy của mật đến ruột bị cản trở.

Thông thường, muối mật được gan giải phóng ra sẽ làm cho phân có màu vàng. Trong trường hợp cơ quan không sản xuất đủ mật hoặc dòng chảy của mật bị chặn, phân sẽ bạc màu.

Ngứa, nổi mề đay, mụn nhọt

Những triệu chứng này thường hiếm gặp ở bệnh gan liên quan đến rượu và gan nhiễm mỡ không do rượu. Ngược lại, xơ gan ứ mật nguyên phát (PBC), viêm đường mật xơ cứng nguyên phát (PSC)… lại có khả năng cao gây ra dấu hiệu ngứa, mụn nhọt hoặc nổi mề đay, tuy nhiên không phải ai bị ngứa cũng bị bệnh gan mà nhiều khi liên quan đến dị ứng. Theo nhiều nghiên cứu thử nghiệm và lâm sàng, những triệu chứng này có thể xuất phát từ các yếu tố sau:

- Axit mật.

- Một số chất tự nhiên trong cơ thể: Histamine, Serotonin…

- Tế bào da nhạy cảm.

- Lysophosphatidic acid (LPA) và autotaxin (một loại enzym hình thành LPA). 

- Nước tiểu sẫm màu

Đây là triệu chứng cho thấy tế bào hồng cầu trong máu tích tụ quá nhiều bilirubin do gan không phân hủy bình thường. Lúc này, nước tiểu thường có màu như nước chè đặc. 

Nôn mửa dai dẳng

Khi gan bị tổn thương, khả năng lọc chất độc ra khỏi cơ thể bị giảm sút nghiêm trọng, từ đó gây ra các vấn đề tiêu hóa bất thường. Lúc này, triệu chứng buồn nôn hoặc buồn nôn và nôn khi ngửi thấy mùi thức ăn. Đây có thể là triệu chứng bệnh gan đã chuyển biến nghiêm trọng, cần tìm kiếm sự chăm sóc y tế càng sớm càng tốt.

Vàng da, vàng mắt

Đây là triệu chứng cho thấy tế bào hồng cầu trong máu chứa quá nhiều bilirubin (một chất màu vàng cam). Khi những tế bào này chết đi, gan cũng bắt đầu lọc bulirubin ra khỏi máu. Tuy nhiên, nếu cơ quan bị tổn thương, không còn hoạt động bình thường, bilirubin sẽ dần tích tụ và gây ra hiện tượng vàng da, vàng mắt. Đây có thể là dấu hiệu điển hình cho một số bệnh lý sau:

- Viêm gan.

- Bệnh gan liên quan đến rượu.

- Tắc ống mật.

- Ung thư tuyến tụy.

Ngoài ra, một số loại thuốc như acetaminophen, penicillin, thuốc tránh thai và steroid cũng thường liên quan đến bệnh gan, có thể gây triệu chứng vàng da, vàng mắt ở người bệnh.

Tham khảo thêm: Đau đầu thường xuyên do đâu? Dấu hiệu không nên bỏ qua

Dấu sao mạch trên da

Dấu sao mạch trên da là phần cuối của tiểu động mạch với các mao mạch tỏa ra bên ngoài giống như chân nhện màu đỏ, hay gặp ở vunguwcj nagy dưới cổ. Đây thường là dấu hiệu bệnh gan mạn tính, hay gặp do uống rượu. Ngoài ra, triệu chứng này cũng xuất hiện ở ⅓ tổng số trường hợp mắc xơ gan. Theo đó, số lượng tổn thương sẽ tương quan với mức độ nghiêm trọng của bệnh lý cũng như sự xuất hiện của chứng giãn tĩnh mạch thực quản và dạ dày. 

Xuất hiện các vết bầm tím dưới da

Khi gan bị tổn thương, lượng protein tạo ra sẽ không đủ để tham gia vào quá trình đông máu, do đó da dễ bị bầm tím và chảy máu hơn bình thường. Hay gặp khi có xơ gan chức năng gan đã suy giảm. 

Trướng bụng

Trướng bụng là một trong những biểu hiện bệnh gan dễ nhận biết nhất, đặc biệt là xơ gan, xảy ra do sự mất cân bằng protein dẫn đến tích tụ dịch. Trong một số trường hợp, dịch còn có thể tích tụ vào các bộ phận khác trên cơ thể, chẳng hạn như tay, chân.

Sưng phù chân

Dấu hiệu điển hình của bệnh gan nhiễm mỡ là tích tụ chất chất béo trong gan, gây hiện tượng sưng phù chân. Nguyên nhân phổ biến nhất là lạm dụng rượu bia và xuất phát từ thói quen sống thiếu lành mạnh.

Phòng ngừa viêm gan hiệu quả

Viêm gan có thể được phòng ngừa hiệu quả thông qua các phương pháp sau đây:

Lối sống lành mạnh

Duy trì lối sống lành mạnh là biện pháp quan trọng giúp phòng ngừa bệnh viêm gan: ăn chín uống sôi, tránh ăn đồ sống, đặc biệt là khi đi du lịch đến những vùng đất mới, sử dụng nguồn nước sạch, quan hệ tình dục an toàn…

Hạn chế tiếp xúc với nguồn lây

Viêm gan có khả năng lây nhiễm từ người sang người, do đó biện pháp quan trọng là kiểm soát nguồn lây bằng cách: rửa tay bằng xà phòng khi tiếp xúc với máu, dịch cơ thể, bề mặt bị ô nhiễm, tránh dùng chung kim tiêm, chọn địa chỉ xỏ khuyên, xăm mình uy tín…

Tiêm phòng đầy đủ

Tiêm vắc-xin phòng ngừa viêm gan A và B là cách hiệu quả nhất giúp ngăn ngừa sự phát triển của virus. Vắc-xin viêm gan B đồng thời cũng giúp cơ thể chống lại virus viêm gan D. Vắc-xin viêm gan A được khuyến cáo tiêm phòng cho trẻ em, khách du lịch đến các quốc gia khác và những người có nguy cơ nhiễm trùng cao.

Tham khảo thêm: Viêm họng do nguyên nhân gì? Bác sĩ tiết lộ sự thật

Thắc mắc thường gặp

Dưới đây là phần giải đáp một số thắc mắc thường gặp liên quan đến tình trạng viêm gan:

Bệnh viêm gan có lây không?

Viêm gan do virus có thể lây nhiễm, bao gồm: viêm gan A, E lây truyền qua đường ăn uống thực phẩm/ nước bị ô nhiễm, viêm gan B, C, D lây truyền qua tiếp xúc với máu/ dịch cơ thể của người bị nhiễm trùng trong quá trình quan hệ tình dịch, sinh con, dùng chung kim tiêm, vật dụng cá nhân…

Nhóm viêm gan không do virus không có khả năng lây nhiễm, bao gồm: viêm gan do rượu, viêm gan do nhiễm độc, viêm gan tự miễn…

Bệnh viêm gan có nguy hiểm không?

Viêm gan là bệnh nguy hiểm, trong một số trường hợp có thể gây tổn thương gan nghiêm trọng, thậm chí dẫn đến xơ gan hoặc ung thư gan. Bất kỳ ai cũng có thể mắc bệnh viêm gan do virus khi tiếp xúc với máu, dịch từ cơ thể người bệnh…

Bệnh viêm gan có di truyền không?

Bệnh viêm gan không di truyền. Tuy nhiên, viêm gan B có thể lây truyền từ mẹ sang con trong quá trình sinh nở.

Viêm gan có nguy hiểm đến tính mạng không?

Một số loại viêm gan có khả năng đe dọa đến tính mạng. Viêm gan cấp tính nghiêm trọng có thể gây suy gan và tử vong. Viêm gan mạn tính, chẳng hạn như viêm gan B mạn tính có thể gây ra biến chứng xơ gan, ung thư gan, thậm chí tử vong.

Có nên tiêm phòng viêm gan cho trẻ nhỏ không?

Trẻ em nên được tiêm vắc-xin phòng viêm gan B và viêm gan A. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyến cáo tất cả trẻ sơ sinh, trẻ em dưới 18 tuổi và người lớn có nguy cơ cao nên tiêm vắc-xin viêm gan B để có khả năng miễn dịch lâu dài, bảo vệ chống lại ung thư gan, bệnh gan mạn tính và xơ gan. Tương tự, viêm gan A cũng được khuyến cáo tiêm phòng cho tất cả trẻ nhỏ ở giai đoạn từ 12 – 23 tháng và những người có nguy cơ nhiễm trùng cao.

Khi nào thì gặp bác sĩ?

Viêm gan là bệnh nguy hiểm, người bệnh nên đi khám ngay khi có các dấu hiệu nghi ngờ mắc bệnh hoặc nhiễm virus, đặc biệt là khi triệu chứng kéo dài dai dẳng, bao gồm:

- Đau bụng dữ dội

- Vàng da, vàng mắt

- Giảm cân không rõ nguyên nhân

- Lú lẫn

Tiếp xúc với người bệnh viêm gan hoặc có dùng chung kim tiêm, quan hệ tình dục không an toàn với người bị bệnh.

Tham khảo thêm: Dấu hiệu nhận biết ung thư vú sớm và cách kiểm tra vú

Viêm gan không chỉ ảnh hưởng riêng gan mà còn tác động đến toàn bộ cơ thể. Nếu thấy những triệu chứng viêm gan bất thường, hãy đến cơ sở y tế để được chẩn đoán sớm và duy trì sức khỏe gan lâu dài.